İçindekiler
Kompozit nedir?
Teknolojinin hızla geliştiği günümüzde, malzemelerin performansı ve özellikleri her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda kompozit kelimesini sıklıkla duyuyoruz. Peki, kompozit nedir? Hangi sektörlerde kullanılır ve neden bu kadar önemli bir yere sahiptir?
Bu tür malzemeler, iki veya daha fazla farklı malzemenin birleşimiyle oluşur ve her biri kendi başına sahip olmadığı üstün özellikler kazandırır. Bu makalede, bu tür bileşenli malzemelerin ne olduğunu, bileşenlerini, avantajlarını ve dezavantajlarını ayrıntılı bir şekilde ele alıp ahşap kompozitler üzerinde duracağız. Çünkü doğaya dönüş bağlamında kendisinden çokça söz ettiren bu ürünleri doğaya dönüş kapsamında neredeyse her bir alanda görmekteyiz. Ahşap evler, çelik evler, prefabrik evler, kamp malzemeleri, tarım aletleri, doğa sporları vb. her bir alanın olmazsa olmaz malzemesi haline gelmiş bulunmalarıyla bu yazıyı hak ettiklerini düşünüyoruz.
Kompozitin Tanımı
“Kompozit” terimi, farklı kimyasal, fiziksel veya biyolojik özelliklere sahip iki veya daha fazla malzemenin bir araya getirilerek yeni ve benzersiz özellikler kazandırıldığı malzemeleri tanımlar. İşlenmiş haliyle bile, bu birleşik malzemelerin ana bileşenleri genellikle birbirinden kolayca ayırt edilemez ve birbirlerinin zayıf yönlerini kapatmak için birlikte çalışır.
Kompozitler genellikle iki ana bileşenden oluşur: “Matris” ve “Takviye”. Matris, takviye materyalini bir arada tutan bağlayıcıdır. Takviye materyali ise bu birleşimi daha güçlü, daha hafif veya daha dayanıklı yapar.
Kompozit Çeşitleri
Kompozitler genelde yapılış şekline göre sınıflandırılırlar ancak bu onları anlamak için yeterli olmayabilir. Aşağıda bu tür ürünlerin sınıflandırılmasına ait detaylı bir tablo yer almaktadır.
| Kompozitlerin Sınıflandırılması | |
| Sınıflandırma Türü | Örnekler |
| Yapılış Şekillerine Göre | |
| Fiber Takviyeli K.ler | Fiberglas, Karbon fiber |
| Partikül Takviyeli K.ler | Metaller, seramikler |
| Kaplama K.ler | Alüminyum kaplama, Nikel kaplama |
| Doğal K.ler | Ahşap, Kemik |
| Kullanılan Materyallere Göre | |
| Metal-matris K.ler | Alüminyum/Silikon karbür |
| Polimer matris K.ler | Epoksi/karbon fiber |
| Seramik matris K.ler | Silikon karbür/seramik |
| Uygulama Alanlarına Göre | |
| Havacılık K.ler | Karbon fiber gövdeler |
| Otomotiv K.ler | Fiberglas otomobil gövdeleri |
| İnşaat K.ler | K.lerçatı ve paneller |
| Üretim Yöntemlerine Göre | |
| El yatırma | Fiberglas takviyeli plastik |
| Vakum torbası | Karbon fiber K.ler |
| Otoklav | Yüksek mukavemetli K.ler |
| Reçine transferi kalıplama | Otomotiv parçaları |
| Mekanik Özelliklere Göre | |
| Yüksek mukavemetli | Havacılıkta kullanılan K.ler |
| Yüksek modüllü | Yapısal K.ler |
| Yüksek sıcaklık dayanımlı | Motor komponentleri |
Bu farklı kategoriler ve sınıflandırmalar, bu tür malzemelerin oldukça geniş ve esnek bir uygulama alanına sahip olduğunu göstermektedir.
Ahşap Kompozitler
Ahşap kompozitler, orman ürünleri endüstrisinin en yenilikçi ve hızla büyüyen alanlarından biridir. Ahşap kompozitler, genellikle bir veya daha fazla ahşap malzemesini (örneğin, odun talaşı, odun lifleri veya odun yongaları) bir veya daha fazla termoplastik reçine veya yapışkan ile birleştirerek oluşturulur. Bu malzemeler genellikle mobilya, kaplama, zemin ve dış mekan yapı malzemeleri gibi ürünlerde kullanılır.
Ahşap Kompozit Çeşitleri
Ahşap komp. malzemeler genellikle farklı türde ahşap partikülleri, lifleri veya yongalarının bir matris malzeme ile birleştirilmesiyle üretilir. Ahşap bileşenli ürünlerin piyasada en çok bilinen ve kullanılan türleri aşağıdaki gibidir:
- MDF (Medium Density Fiberboard – Orta Yoğunluklu Lif Levha): İnce ahşap lifleri, reçine ile birleştirilerek yüksek basınç ve sıcaklık altında preslenir.
- OSB (Oriented Strand Board – Yapısal Yönlendirilmiş Levha): Büyük ahşap yongaları veya şeritler, bir matris ile birleştirilip yüksek basınç ve sıcaklık altında preslenir.
- Plywood (Kontrplak): Farklı ahşap tabakaları bir araya getirilip yapıştırıcı ile birleştirilir. Her bir tabaka, bir öncekinin lif yönüne göre döndürülerek yapılır.
- Laminat: İnce ahşap levhalar veya yüzeyler, bir reçine veya yapıştırıcı ile birleştirilerek çok katmanlı bir yapı oluşturur.
- WPC (Wood-Plastic Composite – Ahşap-Plastik Komp.): Ahşap lifleri veya partikülleri plastik matris içerisine dağıtılır. Bu, dış mekan uygulamaları için sıklıkla kullanılır.
- Glulam (Yapıştırılmış Lamine Ahşap): Aynı türde veya farklı türlerde ahşap lameller, yüksek mukavemetli yapıştırıcılar kullanılarak bir araya getirilir.
- Particle Board (Partikül Levha): Ahşap parçacıkları veya talaşlar yapıştırıcı ile birleştirilip preslenerek oluşturulur.
- Engineered Wood: Özel ihtiyaçlara göre tasarlanmış, farklı türde ahşap ve diğer malzemelerin birleştirilmesi ile üretilen bir ahşap komp. türüdür.
Bu ahşap bileşenli malzemelerin sınıflandırılması konusunda iki farklı tablo sunacağız. İlkinde daha teknik bir bakış açısı hakimken ikincisi sektör dışından olanların da anlayabileceği bir tablo olacak. Önce teknik sınıflandırmayı aktardıktan sonra daha anlaşılır olan sınıflandırmaya geçeceğiz. Her iki kategorizasyonu da tablo halinde sunacağız.
| Ana Kategori | Alt Kategori | Örnekler |
| Pres Kaplama K. | Kaplama Levhalar, Kontraplak, Kontratabla, Lamine Ahşap Kaplama | Kontraplak, Lamine Parke |
| Partikül ve Lif K. | Yonga Levha, Lif Levha, Talaş Levha | MDF (Medium Density Fiberboard), OSB (Oriented Strand Board) |
| Odun ve Odun Dışı K. | İnorganik K, Termoplastik K, Odun Dışı K. | WPC (Wood Plastic Composite) |
| Masif Pres K. | Yoğunlaştırılmış K, Polimer K. | CFRP (Carbon Fiber Reinforced Polymer) |
Hayatın içinden bir gözle ahşap kompozitleri sınıflandıracak olursak teknik bilgisi daha az olanların da rahatlıkla anlayabileceği şekilde ahşap kompozitleri şu şekilde sınıflandırabiliriz:
| Ana Kategori | Alt Kategori | Örnekler |
| Üretim Tekniklerine Göre | Enjeksiyon Kalıplama, Ekstrüzyon, Reçine Transferi | – |
| Yüzey Kaplama Türüne Göre | Boyalı, Lamine, Vernikli | Lamine MDF, Vernikli Kontraplak |
| Geri Dönüşümlülüğüne Göre | Geri Dönüştürülebilir K.leri, Geri Dönüştürülemeyen K.leri | – |
| Yanmazlık Özelliğine Göre | Yanmaz Ahşap K.leri, Normal Ahşap K.leri, | Yanmaz MDF |
| Isı ve Ses Yalıtımına Göre | Isıya Dayanıklı, Sese Dayanıklı | – |
| Renk ve Doku Çeşitliliğine Göre | Tek Renkli, Desenli, Doğal Ahşap Görünümlü | Desenli MDF, Tek Renkli OSB |
| Fiziksel ve Kimyasal Dayanıklılığına Göre | Su Dayanıklı, Asit veya Bazlara Dayanıklı | Su Dayanıklı OSB |
| Kullanım Alanlarına Göre | Dış Mekân K.leri, İç Mekân Ahşap K.leri, Maritim (Denizcilik) Ahşap K.leri | Dış Mekân için WPC |
Ahşap Kompozitin Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar:
- Daha düşük maliyet: Ahşap atıklarının yeniden kullanımı sayesinde, ahşap bileşenli malzemeler genellikle doğal ahşaptan daha ekonomiktir.
- Daha az bakım gereksinimi: Ahşap bileşenli ürünler, doğal ahşaptan daha az bakım gerektirir.
- Form esnekliği: Ahşap bileşenli ürünler, çok çeşitli şekiller ve boyutlar oluşturabilecek esnekliğe sahiptir.
Dezavantajlar:
- Düşük ısı dayanımı: Ahşap bileşenli ürünler genellikle doğal ahşaptan daha düşük bir ısı dayanımına sahiptir.
- Çevresel etkiler: Yapışkanlar ve reçineler genellikle petrokimyasal ürünlerdendir ve bu da çevresel etkileri olabilir.
Ahşap Komopzit Uygulama Alanları
Bu ahşap bileşenli malzemeler genellikle üretimde esneklik ve ucuz olmaları dolayısıyla oldukça farklı sektörlerde kullanılsalar da en çok aşağıdaki sektörlerde hammadde olarak kullnılmaktadırlar:
- Mobilya ve kabin üretimi
- Dış mekan terasları ve çitler
- Kaplama malzemeleri
- Zemin kaplamaları
Ahşap bileşenli ürünler, doğal ahşabın yerine geçebilecek, mükemmel bir alternatif sunmaktadır. Daha uygun maliyetli ve esnek üretim seçenekleri sayesinde, ahşap kompozitler günümüzde birçok farklı sektörde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kompozit Ahşap mı Masif Ahşap mı?
Öncelikle masif ahşap ile kastedilenin ne olduğunu söylemek gerekir. Masif ahşap, ağaç kesildikten sonra elde edilen, işlenmemiş ve katkısız doğal ağaç parçasıdır. Yapıştırıcı ve preslerle oluşturulan suni ahşap türlerinden farklıdır.
Bu ifade masif kelimesinin yukarıdaki anlamı doğrultusunda “ağacın doğal ve işlenmemiş formunu” ifade eder. Bu tür ahşap, doğada bulunan ve ağaç gövdesinden elde edilen organik bir malzemedir.
Masif ahşap ile ilgili detaylı bilgi için şu makalemizi okuyun:
“Masif Nedir? Masif Ahşap Kompozit Farkları Nelerdir?”
“Ahşap Evlerde Kullanılan Ahşap Türleri”
Şimdi başlıktaki soru ile ilgilenmenin vaki geldi sanırım. Öncelikle bu sorunun cevabını kullanıcının vereceğini belirtmekte fayda var. Kullanım alanlarına göre bu sorunun cevabı değişeceği muhakkak. Bu sebeple burada bu iki malzemeyi artı ve eksi yönleriyle birlikte kıyaslayacağız. Çıkacak sonuca göre siz projenizde hangi malzemeyi tercih edeceğinize karar verirsiniz.
| Masif Ahşap – Kompozit Ahşap Karşılaştırma Tablosu | ||
| Özellik | Ahşap Kompozitler | Masif Ahşap |
| Malzeme Yapısı | Odun lifleri, yapışkanlar ve reçineler ile oluşturulur | Tek bir ahşap parçasından oluşur |
| Maliyet | Genellikle daha ekonomiktir | Daha pahalıdır |
| Bakım | Daha az bakım gerektirir | Daha fazla bakım gerekebilir |
| Isı Dayanımı | Düşük | Yüksek |
| Çevresel Etki | Yapışkanlar petrokimyasal olabilir | Doğal ve sürdürülebilir |
| Form Esnekliği | Yüksek | Düşük |
| Uygulama Alanları | Mobilya, kaplama, zemin | Yapısal elemanlar, mobilya |
| Estetik | Tekstür ve renk seçenekleri sınırlıdır | Doğal ahşap deseni ve renkleriyle estetiktir |
| Dayanıklılık | Duruma bağlı, genellikle masif ahşaptan daha az dayanıklıdır | Yüksek |
| Nem ve Su Dayanıklılığı | Yüksek (özellikle WPC için) | Düşük, tedavi gerekebilir |
Kompozit ne işe yarar?
Bu malzeme farklı bileşenlerle daha ekonomik, daha dayanıklı yahut istenilen daha farklı bir özelliğe sahip malzemeler üretmek için kullanılır.
Kompozit malzeme örneği nedir?
Kompozit malzemenin sınırsız örneği vardır günümüzde. Bunlardan bazıları beton, sunta, mdf, kontraplak, karbon fiber malzeme, içinde plastik karışımı olan binlerce ürün buna örnek olarak gösterilebilir.
Kompozit sağlam mı?
Evet kimi bileşen çeşitleri sağlamlığıyla meşurdur. Örneğin karbon fiber malzeme hem hafif hem dayanıklılığıyla bilinen bir malzemedir. Kontraplak da buna örnek olarak verilebilir.
Ahşap kompozit nedir?
Ahşap bileşenli ürünlere verilen isimdir. MDF, OSB, kontraplak gibi malzemeler ahşap parçacıklarının çeşitli tutucularla (matris) yeniden şekillendirilmesiyle oluşurlar ahşap bileşenli ürünler olarak isimlendirilirler.
Ahşap kompozit dayanıklı mıdır?
Evet kimi bileşenli malzemeler oldukça dayanıklıdır. Örneğin su kontrası denilen marin kontralar ahşap bileşenli ürünlerdir ve dayanıklılıklarıyla bilinirler.
Ahşap kompozit ucuz mu?
Genellikle komp. malzemeler masif malzemelere göre daha ucuzdur. Ancak ahşap bileşenli ürünün çeşidine göre fiyatları değişiklik gösterir. Örneğin dış cephe ahşap komp. ürünlerle mobilya sektöründen kullanılan mdf gibi ürünler arasında çok fiyat farkı vardır.
